ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΟΚΤΩΒΡΗ!

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΤΖΑΜΑΛΑΣ

Στην Ανατολική Θράκη έκαναν ένα έθιμο που σε άλλα μέρη γίνονταν τις αποκριές. Πρόκειται για το έθιμο της Τζαμάλας  στο οποίο γίνεται μια κανονική δραματική παράσταση, όπως και στην αποκριά.  Δύο είναι τα βασικά θέματα : α) ο γάμος και β) ο θάνατος και η ανάσταση του γαμπρού. Ο γάμος των  δύο πρωταγωνιστών είναι το μαγικό ισοδύναμο του γάμου ουρανού και γης. Ο ουρανός βρέχει και γονιμοποιεί τη γη. Αυτό είναι τουλάχιστον το αρχέτυπο του γάμου για τους αρχαίους Ένας πολύ παραστατικός μύθος στην αρχαιότητα, μιλάει για τη Δήμητρα, την μητέρα του σιταριού, που ξάπλωσε με έναν ωραίο θνητό, τον Ιασίωνα, σε ένα μαλακό χωράφι, οργωμένο τρεις φορές. Το τι συμβολίζει η πράξη αυτή είναι φανερό. Δεν είναι δύσκολο λοιπόν να καταλάβουμε και την συμβολική σημασία που έχει ο γάμος στα έθιμα που συνδέονται με τη σπορά. Τι σημαίνει ο θάνατος και η ανάσταση του πρωταγωνιστή; Μα και ο σπόρος το ίδιο δεν παθαίνει; Πρέπει πρώτα να πεθάνει, για να μπορέσει να βλαστήσει. Όπως λέει και η γνωστή περικοπή από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο: «εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γήν αποθάνει, αυτός μόνος μένει, εάν δε αποθάνει πολυν καρπόν φέρει».

 

 

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΠΕΡΠΕΡΟΥΝΑΣ

Η αλήθεια είναι ότι το έθιμο αυτό γίνεται προς το τέλος της άνοιξης. Γίνεται, όμως και το φθινόπωρο, αν υπάρχει ανάγκη. Η Περπερούνα, ή Περπερού, ή Πιρπιρού, ή Πιπιργιά (Πιέρια) είναι ένα έθιμο που το κάνουν τα κορίτσια. Διαλέγουν ένα κοριτσάκι οχτώ-δέκα χρονών, συνήθως φτωχό, ορφανό, και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Η πρασινάδα χρησιμεύει για «να πρασινίσει ο κάμπος σαν την Πιρπιρού», όπως λένε στο Δρυμό Θες/νίκης. Να λοιπόν ο πρώτος  και βασικότερος, όπως θα δούμε, νόμος της λογικής της μαγείας. Ο νόμος της ομοιότητας: Όπως είναι πράσινη η Περπερού, έτσι να πρασινίσει και ο κάμπος. Όλοι η παρέα των κοριτσιών, με την Πιρπιρούνα στη μέση, πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι και τραγουδάκι το τραγουδάκι της Πιπιργιάς. Στα Ριζώματα  Ημαθίας λένε : «Πιπιργιά δροσολογιά παρακάλισι του Θιο, να μας βρέξει μια βρουχή, μια βρουχή μια σιγανή, να πουτίσει τα σπαρτά, του κιχρί κι του λινάρ».

Αφού τελειώσει το τραγούδι, βγαίνει από το κάθε σπίτι η νοικοκυρά  και με ένα κανάτι χύνει πάνω στο κεφάλι της πιπιργιάς νερό ενώ δίνει στο κοριτσάκι ένα νόμισμα ή ότι άλλο έχει «για καλό».

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΣΠΟΡΟΥ

Στο Δρυμό Θεσ/νίκης ο πρώτος σπόρος παρασκευάζεται με πολλή επιμέλεια. Μέσα στον σάκο του σπόρου βάζουν βασιλικό (συμβολισμός να πρασινίσει), ρόδι (ευφορία), σκόρδο (αποτροπή βασκανίας) και ασημένιο νόμισμα ή δακτυλίδι (καλή ποιότητα μέλλουσας σοδειάς). Όλα αυτά φυλάγονται και είναι δεμένα με μια κόκκινη  μεταξωτή κλωστή ως το τέλος της σποράς μέσα στον σάκο που είπαμε. Η πρώτη ημέρα που θα βγάλουν το σπόρο έχει εξαιρετική σημασία για την μέλλουσα ευφορία. Την ημέρα αυτή δεν δίνουν ούτε παίρνουν χρήματα, δεν δανείζουν ψωμί, ούτε δίνουν πράγματα έξω από το σπίτι, για να μη διώξουν έξω το μπερεκέτι.
ΠΗΓΗ: http://zaliosparadosi.blogspot.gr/2012/09/blog-post_23.html